Lennik is een gemeente in Vlaams-Brabant met iets meer dan 9000 inwoners, waar duurzaamheid hoog op de agenda staat. En daarbij worden de inwoners sterk betrokken, want als ware participatiegemeente, nodigt Lennik inwoners en partners uit om in samenspraak het lokale bestuur verder uit te bouwen… ook over het thema voedselverspilling
Via het lokale participatieplatform ‘Lennik aan zet’ zocht de gemeente dan ook geëngageerde burgers om mee te bouwen aan een actieplan tegen voedselverspilling. Daaruit ontsprong een werkgroep, die door FoodWIN werd begeleid doorheen 3 workshops richting een lokaal actieplan tegen voedselverspilling.
Lennik naar een actieplan tegen voedselverspilling!
Eerst en vooral brachten we samen in kaart welke initiatieven tegen voedselverspilling al liepen in Lennik. Zo werd duidelijk dat er al wat acties ondernomen werden in Lennik: zorginstelling De Ketelberg schonk al veel aandacht aan preventie van voedselverlies bij de planning van de catering, verschillende retailers en horecazaken verkochten reeds overschotten via Too Good To Go, en in het verleden had de Carrefour overschotten geschonken aan het OCMW. Het thema leefde dus al in Lennik, maar de gemeente vond dat het tijd was om een tandje bij te steken, en een versnelling hoger te schakelen.
Workshop 1: inspiratie, motivatie en de eerste keuzes
De eerste workshop vond plaats op woensdag 8 juli 2020… Midden in de eerste Coronagolf. De gemeente wou echter niet bij de pakken blijven zitten, en organiseerde de workshop online. Voor sommige deelnemers was het zelfs hun eerste online workshop… Maar zeker niet de laatste! Dankzij interactieve software van Mentimeter, konden de deelnemers vanop hun bureaustoel of vanuit hun zetel actief deelnemen aan de workshop, stemmen op vragen en ideeën en zelfs brainstormen. Ze kregen informatie over voedselverspilling, inspiratie uit andere gemeenten, en kozen samen op welke sectoren ze liefst zouden inzetten. Voor acties bij huishoudens en zorginstellingen was het enthousiasme duidelijk het grootst.
Workshop 2: van idee tot plan
Tijdens de tweede workshop, werkten we de twee meest populaire oplossingen uit in twee groepen, elk rond één van deze twee vragen.
Hoe kunnen we voedselverspilling bij huishoudens voorkomen?
Hoe kunnen we voedselverspilling in de zorg voorkomen?
FoodWIN begeleidde de groepjes doorheen een brainstorm, waarbij ze aan de hand van verschillende oefeningen een projectfiche invulden. Ze stonden stil bij de volgende zaken: hoe de doelgroep betrekken, tools, nodige resources, impact, en de planning.
Tenslotte stelde elk team hun uitgewerkte actie voor aan de andere deelnemers. Na een rondje feedback, identificeerden de teams mogelijke struikelblokken, zodat ze mogelijke problemen en tegenslagen zouden kunnen voorkomen.
Workshop 3: van plan naar actie
Een actieplan dient natuurlijk niet om in de kast te laten liggen onder een hoop andere plannen. Daarom volgde een derde workshop, om de deelnemers een duwtje in de rug te geven en klaar te stomen om aan de slag te gaan. Uit de derde workshop ontsprongen twee projectteams: eentje dat zou inzetten op huishoudens, en een ander dat instond voor de actie in de zorgsector.
Er werd besloten om eerst in te zetten op huishoudens, omdat uit een sorteeranalyse van Intradura in Lennik in 2019 was gebleken dat in de gemeente nog heel veel voedsel in de vuilbak belandde. Gemiddeld werd bij die analyse zelfs 1,7 kg voeding (etensresten en niet geconsumeerde voedingsproducten) gevonden per restafvalzak! Dat was 20% van de totale hoeveelheid restafval. Ongelooflijk, want voedsel hoort daar absoluut niet thuis.
De eerste actie: voedselafdruk verminderen
Het projectteam ging aan de slag met de uitgewerkte actie om voedselverspilling te verminderen bij huishoudens. Deze actie had als doel inwoners enerzijds bewust te maken van het probleem, en hen anderzijds te informeren met tips, weetjes en recepten. En dat via broodzakken! Mooi meegenomen, want brood is in Vlaanderen één van de meest verspilde voedingsmiddelen bij mensen thuis. Van elk brood worden er gemiddeld twee sneetjes weggegooid. Voorlopig toch, want steeds meer gemeenten als Lennik keren het tij!
Om de impact van het project nog groter te maken, het thema bespreekbaar te maken en draagvlak te vergroten, betrok de gemeente verschillende scholen bij het project. Drie scholen gingen aan de slag en ontwierpen affiches voor de broodzakkenactie.
De tweede actie: ‘bespaar op voedselverspilling, niet op zorg!’
In 2022 zet Lennik verder in op de strijd tegen voedselverspilling en richt de werkgroep haar pijlen op de zorginstelling met de actie ‘bespaar op voedselverspilling, niet op zorg!’
Wordt dus ongetwijfeld vervolgd…