Consumenten zijn in Vlaanderen één van de grootste verspillers in de voedselketen. De hele voedselketen heeft invloed op het verspilgedrag dat plaatsvindt bij ons thuis, dus daar kan heel wat positieve impact gemaakt worden. Wil jij jouw klanten, burgers,… ondersteunen in hun strijd tegen voedselverspilling? Dan lees je best even verder!
Gedragsverandering is een complex en uitdagend proces, vooral als het gaat om duurzaamheid. Succesvolle gedragsverandering vergt een diepgaand begrip van menselijk gedrag, strategische benaderingen en doeltreffende tactieken om mensen te leiden naar duurzame keuzes. Tijdens een panelgesprek op het Food Waste Fest 2023 liet FoodWIN 5 experten gedragsverandering aan het woord over hoe je succesvolle campagnes kan opzetten om mensen te stimuleren om voedselverspilling tegen te gaan.
Hieronder lees je 10 tips voor het maken van een succesvolle campagne tegen voedselverspilling met een focus op gedragsverandering:
Ga waar de concurrentie niet gaat
Er zijn al zoveel boodschappen en campagnes in de wereld die gedragsverandering willen teweegbrengen. Al die ‘noise’ zorgt ervoor dat jouw boodschap moeilijker gehoord wordt. Tim Smits (KU Leuven): “Om gehoord te worden, vermijd je best de kanalen waar iedereen al actief is en zoek je naar plekken waar je de consument bereikt met minder concurrentie. Een voorbeeld? een boodschap op winkelkarretjes, kan heel efficiënt zijn: je boodschap staat gemiddeld 42 minuten lang recht onder de neus van de consument.”
Bewustmaking is geen voorwaarde voor gedragsverandering
Het is belangrijk om te beseffen dat bewustmaking alleen niet voldoende is om gedragsverandering te bewerkstelligen. Erica van Herpen (Wageningen Universiteit) waarschuwt dat bewustmaking zelfs tot frustratie kan leiden als mensen niet weten hoe ze het kunnen aanpakken. Benadruk daarom positieve boodschappen: toon wat goed gedrag is en wie er al mee bezig is.
Er zijn veel stappen tussen bewust zijn en ernaar handelen
Er zijn verschillende redenen waarom mensen niet direct overgaan tot actie. Ze kunnen anderen prioriteiten hebben, of een gebrek hebben aan middelen en kennis.
Maak een onderscheid tussen de volgende fases waarin de consument zich kan bevinden:
- Voedselverspilling is een probleem, maar niet het mijne.
- Voedselverspilling is mijn probleem, maar ik heb andere/belangrijkere problemen op te lossen
- Voedselverspilling is mijn probleem, maar ik heb niet de middelen/kennis om het op te lossen
Vermijd moeheid bij de consument
Er wordt vaak vanuit alle kanten met de vinger gewezen naar de consument. Zulke negatieve boodschappen hebben meestal een averechts effect. Focus in plaats daarvan op positieve, nieuwe en verrassende boodschappen en houd rekening met de framing van je communicatie. Houd het leuk en luchtig en zorg ervoor dat de boodschap – en dan vooral de oplossingen – herhaaldelijk en op verschillende manieren wordt gecommuniceerd.
Wees zo dicht mogelijk aanwezig bij het gedrag dat je wil veranderen
Jasmien Wildemeersch (FoodWIN):
“Plaats reminders en stimulansen direct op de plek waar het gedrag plaatsvindt. Zorg ervoor dat een omgeving gecreëerd wordt waarin de duurzame keuze ook de meest logische is. Denk aan stickers op koelkasten, portielijnen op verpakkingen, eetmaatjes naast producten in de supermarkt.”
Gebruik simpele boodschappen
Zorg ervoor dat de boodschap direct begrijpelijk is voor het grote publiek en in één seconde kan worden opgepikt. Mensen hebben weinig tijd en aandacht, dus maak het eenvoudig en duidelijk.
Maak gebruik van nudging
Speel in op onze automatische piloot die 90% van ons gedrag bepaalt. Zo kan je gedragsverandering teweegbrengen zonder dat bewustzijn nodig is. Een voorbeeld? Het aanbieden van kleinere borden in een buffet om voedselverspilling te verminderen.
Speel positief in op sociale normen
Communiceer de norm dat de meerderheid van de mensen zich al inzet voor de gewenste gedragsverandering. Mensen hebben de neiging zichzelf als beter dan gemiddeld te zien (better than average effect), dus maak daar goed gebruik van in je communicatie.
Benadruk goed gedrag, toon wie er al mee bezig is en laat mensen de juiste keuzes maken uit morele overwegingen.
Zet in op de persoonlijke motivatie, ability & opportunity
You can’t have one without the other: wat is kennen en kunnen zonder motivatie? Wat is gemotiveerd zijn maar niet weten wat je kan doen? En wat is motivatie en kennis hebben zonder dat je de mogelijkheid hebt iets te veranderen?
Om mensen te motiveren, toon je best wat ze kunnen bijdragen. Je geeft ze een tastbaar wingevoel. Toon dat impact gemaakt kan worden met kleine interventies die makkelijk geadopteerd kunnen worden in hun huidige levensstijl.
Maak gebruik van sleutelmomenten in mensen hun leven
Grijp kansen aan tijdens levensveranderingen waarin gewoontes doorbroken worden en waar zo ruimte ontstaat om nieuwe gewoontes aan te leren. Denk aan:
- Natuurlijke sleutelmomenten: zoals verhuizen, geboorte van een kind, stoppen met werken,… deze momenten bieden mogelijkheden om nieuwe gewoonten aan te leren en gedrag te veranderen.
- Tijden van crisis: onderzoek toont bijvoorbeeld aan dat jongeren voor het eerst in de geschiedenis een doelgroep zijn die duurzamere keuzes voorop stelt, in plaats van gezondere keuzes. Aldus Tim Smits: “De planeet gaat op dit moment sneller kapot dan hun eigen lichaam.”
Met deze 10 tips sta je een stap dichter bij een campagne tegen voedselverspilling met impact. Wil je nog dieper duiken in hoe je jouw klanten met succes ondersteunt in hun strijd tegen voedselverspilling? Maud van FoodWIN helpt je met plezier verder. Stuur haar een mailtje via