Voor het tweede jaar op rij stelde FoodWIN aan Vlaamse grootkeukens de vraag: “Voedselverspilling, waar staat jouw keuken?” Een belangrijke vraag, want de Vlaamse Overheid wil voedselverspilling in grootkeukens halveren tegen 2030 – een ambitieus doel waar nog flink wat werk aan is. Maar hoe ver staan we vandaag?

Vlaanderen telt ruim 6000 grootkeukens die elke dag opnieuw tienduizenden hongerige monden  in woonzorgcentra, scholen, bedrijven, ziekenhuizen,… van voedsel voorzien. Stijgende voedselprijzen en energieprijzen duwen almaar meer mensen in armoede en zorgen ervoor dat bedrijven de geldkraan moeten dichtdraaien. Voedselverliezen maximaal beperken is daarom een logische, maar vooral cruciale actie.

Om een idee te krijgen van hoe Vlaamse grootkeukens omgaan met hun overschotten, lanceerde FoodWIN in 2021 en 2022 een bevraging die in totaal door 293 grootkeukens werd ingevuld. Wat blijkt? Het engagement is niet te onderschatten: 40% van de grootkeukens heeft voedselverspilling al eens gemeten. De eerste grote stap is gezet!

Grote keukens, grote ambities?

Door verspilling in kaart te brengen kan je snel knelpunten en quick wins identificeren om zo gericht actie te nemen. Met verspilling tegengaan in je keuken doe je niet enkel het klimaat een enorme gunst (want voedselverspilling is verantwoordelijk voor 8% van de wereldwijde CO2-uitstoot), maar vooral je eigen grootkeuken, want zo spaar je gigantische kosten uit:

Bron: FoodWIN

Van de 293 grootkeukens die de bevraging invulden, bracht 40% – 119 keukens – hun voedselverspilling al eens in kaart via metingen. 75% van die meters liet het niet bij één keer: op basis van hun eerste meting namen ze gericht actie tegen verspilling, en die impact moest gemeten worden. Met resultaat: gemiddeld reduceren grootkeukens door doelgericht actie te ondernemen hun voedselverspilling met 30%!

Die andere 60% die voedselverspilling nog niet meet? Geen tijd te verliezen! Neem er de weegschaal bij en laat die keukengeheimen niet langer in de schuif liggen.

Hoe doet jouw sector het?

Bedrijfsrestaurants, zijn net als vorig jaar, de koplopers als het op meten aankomt. Gemiddeld belandt bij hen zo’n 12% van het bereide voedsel niet in de maag.

Van de deelnemende zorginstellingen heeft ongeveer de helft een goed zicht op hoeveel ze verspillen. In woonzorgcentra gaat ruim één vierde van het geproduceerde eten verloren. In ziekenhuizen gaat het om een derde van hun productie. Letterlijk voorgesteld belandt dus 1 op de 3 borden in de vuilbak. Spreken we over totale volumes, dan gaat er in ziekenhuizen ook het meeste eten verloren – zo’n 65 ton per jaar, per ziekenhuis. Houdt steek, want ze zijn niet alleen de grootste producent, maar ze staan ook voor grote uitdagingen om in de noden van hun dinerende gasten te voorzien. Ziekenhuispatiënten eten immers niet vrijwillig, verblijven vaak kortstondig in het ziekenhuis en hun eetlust schommelt vaak sterk.

Verder zijn scholen niet de beste leerlingen. Volgens de bevraging laten hogeronderwijsinstellingen het afweten wat betreft meten. In het secundair en basisonderwijs meet 1 op de 5 instellingen hun voedselverspilling en verspillen ze gemiddeld 12% van hun productie.

Veel verliezen, maar vooral veel te winnen: het woonzorgcentrum Yserheem in Diksmuide en De Refuge in Gent wisten hun voedselverspilling bijna te halveren. Zo verdienen ze de investering binnen het jaar al terug. FoodWIN wil alle keukens, en vooral keukens in de gezondheidszorg zo sterk mogelijk begeleiden en oplossingen op maat ontwikkelen om verliezen tot een minimum te beperken. 

Op de goeie weg?

Meten is de meest doeltreffende manier om de keuken in beweging te brengen. Het toont duidelijk aan op welke punten verandering nodig is. En gerichte acties werpen hun vruchten af: als we de resultaten van de bevraging vertalen, dan redden de deelnemende grootkeukens naar schatting samen 6.800 ton eten per jaar – het gewicht van 3 keer het Atomium – en besparen zo maar liefst 9,5 miljoen euro uit. Mochten alle grootkeukens daadwerkelijk meten en hun reductiedoelstellingen halen, dan redden we tegen 2025 nog eens 10.200 ton voedsel bovenop de 6.800 ton die al gered wordt!

En dat is enkel de sector grootkeukens. Andere sectoren staan evengoed voor deze uitdaging. Vito berekende dat Vlaanderen tegen 2025 342 kiloton Co2 equivalenten kan reduceren door voedselverspilling aan te pakken. Dat is vergelijkbaar met de klimaatimpact van het isoleren van 300.000 daken. Een enorme potentieel CO2 reductie op korte termijn dus.

Johanna Meuwissen, experte grootkeukens bij FoodWIN:

De organisaties zijn echt begaan met de voedselverspilling die ontstaat in hun keuken. We merken een stijgende interesse en dat is een sterk signaal. Nu moeten andere grootkeukens en sectoren inzien dat ze niet mogen achterblijven en dat voedselverspilling meten een kleine investering is die zowel op korte als lange termijn loont – voor de portemonnee, de efficiëntie van de organisatie én voor het klimaat.

Vergroot je impact! Maar hoe?

Een lichte paniekaanval na het lezen van deze resultaten omdat je geen idee hebt hoeveel voedsel jouw organisatie verspilt? FoodWIN helpt je graag op weg. Uit de bevraging blijkt dat grootkeukens die externe hulp inschakelen sneller grotere vooruitgang boeken. Je kan de nulmeting natuurlijk ook op eigen houtje doen. Meer dan de helft van de metende keukens ging jou al voor!

Weet je niet goed waar te beginnen? De gratis Gids voor Winnende Keukens biedt een goede houvast. Of stel al je brandende vragen aan Johanna, onze experte grootkeukens, via of +32 496 02 90 54.